Koan, Japoński Kōan-w japońskim buddyzmie Zen zwięzłe paradoksalne stwierdzenie lub pytanie używane jako dyscyplina medytacyjna dla nowicjuszy, szczególnie w sekcie Rinzai. Próba „rozwiązania” koana ma na celu wyczerpanie intelektu analitycznego i egoistycznej woli, przygotowanie umysłu do odpowiedniej reakcji na poziomie intuicyjnym. Każde takie ćwiczenie stanowi zarówno przekazanie jakiegoś aspektu doświadczenia Zen, jak i sprawdzian kompetencji nowicjusza.,
charakterystycznym przykładem stylu jest dobrze znany koan „gdy obie ręce są klaskane, powstaje dźwięk; Słuchaj dźwięku klaskania jednej ręki.”Czasami koan jest ustawiony w formie pytań i odpowiedzi, jak w pytaniu” czym jest Budda?”i jego odpowiedź:” trzy funty lnu.”
Koans (z chińskiego kung-an, dosłownie” publiczne ogłoszenie „lub” publiczne ogłoszenie”) są oparte na anegdotach Mistrzów Zen (chiń. Ch ' an). Mówi się, że w sumie jest 1700 koanów., Dwa główne zbiory to Pi-yen lu (chiń.” Blue Cliff Records”; Jap.: Hekigan-roku), składający się ze 100 koanów wybranych i skomentowanych przez chińskiego kapłana Yüan-wu w 1125 roku na podstawie wcześniejszej kompilacji; oraz Wu-men kuan (Jap.: Mumon-kan), zbiór 48 koanów skompilowanych w 1228 roku przez chińskiego kapłana Hui-k ' AI (znanego również jako Wu-men). Porównaj zazen.